ماه رمضان که میرسد مجالس متعدد ختم قرآن در مساجد و حتی منازل برگزار میشود و از این رهگذر انس و الفت مردم در ماه رمضان که بهار قرآن نامیده شده بیشتر میگردد.
در روایات اهلبیت(علیهمالسلام) تأکید خاصی بر قرائت قرآن در این ماه شده، اما بهراستی چه رابطه ای بین قرائت قرآن و ماه رمضان وجود دارد که اینگونه بهطور خاص بر قرائت آن در این ماه بزرگ تأکید شده است؟
ماه رمضان، ماه عبادت و خودسازی، ماه ترک معصیت و انجام اطاعت است. برای تحقّق این هدف مهم، هم تعلیم لازم است و هم تربیت. «قرآن» انسان را تعلیم میدهد و «روزه» انسان را تربیت میکند. تنها با این دو است که رسیدن به کمال ممکن میگردد.
در حقیقت «قرآن» بدون فریضه «روزه» آموزش ناتمام و بدون پرورش است و رمضان و «روزه» بدون «قرآن» تربیت فاقد دانش و آگاهی است. بنابراین، یک مسلمان باید با روزه گرفتن، رمضان را احیا و خود را تربیت کند ونیز با نزدیکی به قرآن و مأنوس شدن با آن، هدایت شود، چنین قرآنی در ماه رمضان فرود آمد و روزه نیز در این ماه واجب گشت، به همین جهت، باید به این دو هدیه الهی توجّه خاص شود.
قرائت همراه با تدبر
یکی از راههای استفاده از هدایت قرآن، تلاوت آن است. امام باقر (علیهالسلام) ماه رمضان را بهار قرآن معرفی میکند« لِکُلِّ شَیْءٍ رَبِیعٌ وَ رَبِیعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان؛ هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است»[1]و پیامبر اسلام (صلیالله علیه و اله) در خطبه شعبانیه که در آخرین جمعه ماه شعبان، پیرامون ماه رمضان و فضیلتهای آن بیان کردند، در مورد ثواب قرائت قرآن در این ماه فرمودند:«مَنْ تَلَا فِیهِ آیَةً مِنَ الْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُور؛ هر کس در این ماه آیهای از قرآن بخواند اجر کسی که قرآن را در ماههای دیگر ختم کند خواهد داشت»[2] اما اینکه چطور قرآن را قرائت کنیم تا بهره بیشتری از تلاوت آن ببریم موضوعی است که در روایات اهلبیت(علیهم السلام) به آن اشارهشده است.
« علی بن أبی حمزه گوید: خدمت حضرت امام صادق (علیه السلام) رفتم، ابوبصیر از آنحضرت پرسید: قربانت شوم، در ماه رمضان همه قرآن را در یک شب بخوانم؟ امام (علیه السلام) فرمود: «نه»، ابوبصیر گفت: در دو شب؟ امام فرمود: «نه»، ابوبصیر پرسید: در سه شب؟ فرمود: «آری بخوان» سپس فرمود: «ای ابا محمد! برای ماه رمضان حقی و حرمتی است که ماههای دیگر مانند آن نیستند، اصحاب حضرت محمد (صلیالله علیه و آله) قرآن را در یک ماه یا کمتر میخواندند، و هرآینه قرآن با سرعت و شتاب خوانده نشود، و باید هموار و شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود، و از آیهای که در آن نام بهشت برده شده است، سریع گذر نکن و آنجا بایست، و از خدای عزّ و جلّ بهشت را بخواه، و چون به آیهای که در آن ذکر دوزخ است رسیدی نیز نزد آن توقف کرده و از دوزخ به خدا پناه ببر»[3]
حضرت علی (علیه السلام) نیز در ضمن روایتی درباره قرائت بدون تدبر میفرماید«أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فیها تَدَبُّر؛ همانا در قرائتی که در آن تدبر و تفکر نشود، خیری نیست»[4]
ازاینرو توصیه اهلبیت(علیهمالسلام) آن است که در ماه رمضان، قرآن زیاد خوانده شود؛ اما همراه با تدبر و تأمل درآیات آن؛ زیرا در این صورت است که احکام و دستورات الهی در اعماق وجود انسان جای میگیرد و او را آماده میکند تا در ماههای آینده به جنگ با نفس اماره برود و در این مبارزه پیروز شود.
پینوشت
1. وسائل الشیعه، ج 6، ص 203
2. عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 296
3. الکافی، ج 2، ص 617
4. همان، ج 1، ص 36
نظرات شما عزیزان:
:: برچسبها: قرآن , رمضان, حدیث, روزه, ,